Bu Yazımda Sizin için Dünya Mutfaklarının Kapılarını Araladım

Yemek yemek kimileri için ayakta kalabilmenin zorunlu şartı iken kimileri için büyük bir keyif alanı

Hani iştahla yemek yiyenler vardır etrafınızda, çatal-bıçak tutuşları bile aşka getirir karşısındakileri?.. Hani birçok yemek kültürünü harmanlayıp enfes yemekler hazırlarlar ya size… Ya da varolan tüm yeme-içme adabını iyi bilen ve sizi her daim şaşırtan insanlar vardır ya… İşte bu yazıyı da onlardan yola çıkarak yazmaya karar verdim ben de.

Bu demde, dünyayı gezen, her ülkenin kültüründen dimağına ve diline bir tutam lezzet katan, bu bilgileri paylaşmayı seven ve bilgileri birbirine ekledikçe büyüyen insanlardan öğrendiğim bir şey var: Anlatmak

Gittiğiniz yerlerde tadıp beğendikleriniz, “mutlaka görülmeli”, “tatmadan dönmemeli” dediğiniz ne varsa harmanlamak gerek o güzelim kültürleri. Ben de size şimdi en çok incelenen, yazılıp konuşulan ve pek çok ortak beğeniye ulaşmış kültürlerden bahsetmek istiyorum bu minvalde. Nereden başlasak? Komşumuzdan başlayalım hadi.

YUNANİSTAN

Türk yemeklerini çok seven ve bizim yemeklerimizle neredeyse aynı olan birçok yemek çeşidine sahip bir ülke Yunanistan. Bilinen en meşhur yemeği de Souvlaki yani şiş kebap. Farklı türde sebze ya da etlerden yapılabiliyor ama en çok tercih edilenleri, domuz eti, tavuk ve mantar. Ev yapımı en iyi yemekleri ise, patlıcan musakka. Evet evet, bildiğiniz, patlıcanlara horon teptiren şu muhteşem musakkamız 🙂

İTALYA

Mutfağında geleneksel renklerin hakim olduğu; kırmızı, yeşil ve sarının birleşiminden doğan cümbüşün harikalar yarattığı bir kültür var İtalya’da. Tüm yemeklerde domates, ekmek ve zeytinyağı üçlüsü muhakkak yer alır ve her ne yapılırsa yapılsın kullanılan tüm malzemeler mutlaka taze olmalıdır. Pizzalarında da bu uyumu ve vazgeçilmez unsurları görmek mümkündür.

PAKİSTAN

Sığır, tavuk, balık ve sebze üzerine kurulu bir mutfağı var bu ülkenin. Bir mutfakta görebileceğiniz envai çeşit baharatın bol bol kullanıldığı bu mutfakta, kişniş, zencefil, biber tozu, tarçın,sarımsak, kırmızı biber yoğun olarak yemeklere eklenen baharatlardandır. En meşhur yemeği ise, Balti (et yemeği) ‘dir.

FİLİPİNLER

Mutfağında Hindistan, İspanya, Çin, Malezya, Avrupa ve Amerika karışımı bir harman olan ülkeden bahsediyoruz Filipinler’de. Adobo (marinelenmiş tavuk şiş), lumpia (hamuriçi baharatlı tavuk parçaları), sinigiang (hindistan cevizi sütü, sebze ve domuz eti birleşimi çorba), pancit palabok (çeşitli sebzelerle karıştırılarak yapılan erişte) en sevilen yemeklerinden.

TAYLAND

Hiç şaşılmayacağı üzere, Asya ülkelerinin pek çoğunda olduğu gibi pirincin hakim olduğu bir mutfak kültürü var bu ülkede. Tay dilinde gıda demek, pirinç yemek demek. Her yemekte tatlı, tuzlu, acı ve ekşi dörtlüsü makul oranlarda yerini alıyor. En sevilen yemekleri, phat thai, khao phat, kung, tom yum çorbası, khao phad, som tam (salata), spring roll (sebzeli sigara böreği) olarak sıralanıyor.

JAPONYA

Lütfen hemen Suşi demeyin! Vallahi çok güzel yemekleri var Japonların. Hatta yemeklerin lezzeti bir yana, sunumu, farklılığı ve hoşluğu insanı kendinden geçirecek türden! Örneğin Sashimi (çiğ balık). Suşiden farkı, yanında herhangi birşey servis edilmemesi. Maki, tempura (deniz mahsulleri ve sebze kızartması) ve noodle en sevilen japon yemekleri arasındadır.

UKRAYNA

Ne varsa lezzetli, hepsi ya yağlıdır ya da tuzlu. Ukrayna bu felsefenin bol yağlı tarafından tutmuş olsa gerek ki, yemekleri çok lezzetli olmakla birlikte hamur işleri, çorbalar ve et yemeklerinin karışımları da oldukça ilginçtir. Borsch, kök bitkiler, defne ve et karışımının yanı sıra sour cream ile servis edilir. Vareniky, aslı mantıgillerden olup içine et, patates, mantar ya da vişne konulduktan sonra üzerine yine sour cream dökülerek servis edilir. Kotleta po-kyivisky (katlyeta derler – panelenmiş tavuğun içine, dereotu ve tereyağı konularak kızartılır). zavyvantsi (et dolması ama içine soğan, yumurta, mantar ve peynirden birinin konularak rulo yapılarak pişirilir. Bir de bizim mücvere benzer deruny var ama kabak yerine patatesle yapılır ve o da sour cream ile servis edilir.

Bol kalorili ve biraz ağır olmakla birlikte Ukrayna’nın tatlıları da damak şenlendiren türden

Pampushky (yuvarlak hamurların içine tatlı doldurulup üzerine pudra şekeri dökülerek gül reçeliyle servis ediliyor), mlyntsi (krebin içine lor, lahana, et ve meyve konularak sunuluyor), khrustyky (minik minik papyon şeklinde kızartılıp pudra şekeri ile servise sunulan; vanilya, tereyağı ve sıcak hamur kokusunun dayanılmaz birleşimi), paska, salo, pechenya (geyik eti) diye uzayarak gidiyor Ukraynalıların müthiş mutfağından sızan lezzetler…

VİETNAM

Fesleğen, meyveler, sebzeler, karides ezmesi, balık sosu, pirinç ve otlar bu mutfağın demirbaşları olarak görülüyor. Bölgesindeki diğer ülkelere nazaran oldukça sağlıklı bir mutfağa sahip olan bu ülkenin olmazsa olmaz yemeklerine gelince; bun-cha (et suyu, tapyoka unu ve pirinç birleşiminden oluşan; yengeç, domuz eti, karides ve balık gibi etlerle servise sunulur), cha- ca (sotelenmiş balık, dereotu, taze soğan ve pirinç noodle ile hazırlanıyor), com-tam ( haşlanmış pirinç, ızgara dana, kızarmış yumurta ve domuzdan hazırlanıyor), pho (tavuk veya kırmızı etin otların,zencefil ve soğan ile birlikte pişirilmesiyle hazırlanır), sinhto, che, şeker kamışı, gia cay sayılabilir.

HİNDİSTAN

İneğin kutsal sayıldığı bu ülkede, yemekler farklı baharatlar ve lezzetli soslarla süslenir. Ev yapımı panir adlı peynirin müptelası olan Hintliler, her yemeklerinde naan adı verilen ekmekten yerler. Pirincin temel mutfak ürünü olduğu bu ülkede, alkol satılmıyor. Chat (kızarmış ekmek ve patates kızartması üzerine yoğurt , nohut, demirhindi sosu, zencefil ve çeşitli baharatların eklenerek hazırlandığı bir sokak lezzeti), keema (kıyma kıvamında kesilmiş keçi kuzu etinin bezelye,sarımsak, soğan, acı biber ve zencefille harmanlanmasıyla ortaya çıkar), roti, samosa (hint böreği), aloo gobi (patatesli karnabahar), aloo tikki (patates köftesi), tandori chicken (tavuk tandır), kori chicken (körili tavuk), dosa (krep) bilinen ve çok sevilen hint yemeklerindendir.

İSPANYA

Efsane sokak lezzetleri, sayısız çeşide sahip yemekleri ve dünyanın en iyi 50 restaurantının olduğu bir ülkeden bahsediyoruz. Pintxos (ekmek üzeri atıştırmalıklar), risotto (pirinç ve safranın ana maddesi olduğu, deniz ürünlü olanların revaçta olduğu bir yemek), cava (köpüklü beyaz şarap), tapas (sıcak-soğuk mezeler)…

İspanyol lezzetleri bunlarla da kalmıyor

Tinto de verano (kırmız şarap, buz, gazoz ve limon karışımı), tortilla da patatas (soğan, patates ve yumurtanın kısık ateşte yavaş yavaş pişirilmesiyle hazırlanır), churros (kızarmış koyun boynuzuna benzeyen hamurların, çikolata, kahve ya da tarçına bulanarak servis edilmiş hali), manchego cheese, sangria (kırmız şarap, doğranmış meyve, konyak ve buzdan oluşur), arroz con lecehe (sütlaç kardeşliği) gibi destansı yemekleri, içecekleri olan bu ülkeyi şahsen ayrı bir kulvarda tutarak sürdürüyorum yazımı 🙂

FRANSA

Gurmelerin başkentine hoşgeldiniz. Fransız ekmeği, makarna, cevizli şekerleme, şekerli çörek ve kuru üzüm ekmeği, soğan keki ve balık çorbası gibi enteresan yiyeceklere sahip bu memlekette ayrıca et yahni, french fries, salade niçoise (pirinç, ton balığı, ördek, yeşillikler ve rostolanmış patates birleşimi), fransız usülü istiridye ve creme brulee, profiterol, macaron, madaleine gibi tatlılar da meşhurdur.

MEKSİKA

Of, ne şahane bir ülkedir Meksika ya! Yemek yemeseniz bile havası, suyu sizi doyurur 🙂 Sıcak güneş, deniz, mavi, tekila derken kendinizden geçiverirsiniz bir anda. Mısır, fasulye, domates, acı biber eşliğinde İspanyol, Arap ve Fransız mutfağı karışımı bir mutfak. Taco (tortilla ekmeği arasına domates, biber, salatalık, peynir ve sebze ilave edilerek hazırlanır), quesadilla (et, tavuk ya da sebze karışımının acı sosla birlikte dürüm şeklinde hazırlanması), burrito (siyah fasulye,et, tavuk, domates, peynirin dürüm olarak servis edilmesi), fajita, cajeta (süt reçeli/ karameli-tortilla ekmeği ya da kağıt helva arasında ya da dondurularak şeker yerine tüketiliyor), cocada (hinsitan cevizi ve yumurtayla pişiriliyor, yuvarlak toplar şeklinde sunuluyor), empanada (kızartılmış kıymalı börek), tamale, enchilada bu doğa harikası sınırların leziz damak lezzetlerinden…

İSVİÇRE

Fransız, Alman ve İtalyan kültürünün birleşimi bir ülke burası. Çikolata ve peynir dışında da farklı lezzetlerin olabileceğini görebileceğimiz bir yerde en çok bilinen lezzet fondü. İster çikolata ister peynir eritin bu zarif sunumun yediklerinize farklı bir hava katacağı kesin.

Fondünün ardından gelen damak çatlatan lezzetleri sayacak olursak da “papet vaudois” başı çekiyor

Pırasa ve patates püresinin üzerine konulmuş domuz sosisinin İsviçre’de revaçta olduğu biliniyor. Rosti (sebze kızartması), zürcher geschnetzeltes (dana şeritleri, beyaz şarap, krema ve mantar buluşması), raclette (eritilebilir peynir), tartiflette (kesilmiş patatesler ve sos karışımının yağla fırınlanması), vacherin mon’t’dour (erimiş peynir), bagel (susamsız tuzlu/tatlı simit), bratwürst (kızarmış-yanmış sosis) ve pek tabii ki isviçre çikolatası bilinesi güzel tatlardan İsviçre’de.

PORTEKİZ

Yumurta, balık ve et üzerine inşa edilmiş bir mutfağa geldi sıra. Akdeniz ülkeleri arasında yer alınca haliyle dikkat çekici lezzetlerin birarada olduğu Portekiz’de; Caldo verde (soğan, patates, maydanoz ve sosis dilimleriyle hazırlanan bir çorba), bacalhau (morina balığı türü), papet vaudois (yumurta, domates, karabiber, tereyağı ve üzerine maydanoz servisi), francesinha (ızgara etin arasına şarküteri ürünlerinin ilavesi ile üzerine erimiş peynirle yumurta eklenmesi, yanında patates kızartması olacak), pastel de nata (muhallebi ile turta arası bir tatlı), galao (süt ve kahvenin birleşimi, latteye benziyor), cha com leite (bal, hindistan cevizi, yeşil çay ve siyah çayın üzerine süt ilave edilmesiyle hazırlanıyor) en çok tercih edilen lezzetler olarak yerini alıyor.

Tabii bir de bunların yanında yurtdışında hayat kurtaracak yeme içme adaplarından da bahsetmeden geçmek olmaz

Efendim yemeklerinden bahsetmedik ama yine de yolunuz düşerse diye de bazı hususlarda bu ülkelerin yaklaşımları hakkında bilgi vermek keyifli olacaktır. Rusya’da neden votkayı sek içmeniz gerektiğinden bahsedelim hadi. Bu soğuk ülkenin sert erkekleri ya sek ya hiç fikriyle içkilerini tüketirken ortamda yadırganmayın diye bir ek bilgi olsun size.

Peki ya Çin’de tabağınızdaki yemeği sonuna kadar yememeniz gerektiğini duymuş muydunuz hiç?

Şayet misafir olduğunuz bir Çinlinin evinde yemeğinizi son lokmasına kadar yerseniz ev sahibinin yeterli yemek koymadığını ve sizi aç bıraktığını düşünmesine sebep olursunuz. Nazik bir insan olarak anılmak istiyorsanız aklınızın bir köşesinde kalsın bu not.

Ya Kazakistan’da size ikram edilen çayın yarım fincan geldiğini görürseniz tepkiniz ne olmalı desem?

Tabii ki çok sevimli bir durum bu. Ev sahibi sizi çok sevmiş ve “çayın devamı gelecek, biz sohbete devam edelim” demek istemiş, sakın yanlış anlamayın 🙂 Bilirsiniz belki Gürcistan’da her fırsatta birşey bahane edilip kadehler dolusu şarap içiliyor. Fakat ne olursa olsun kadehe dolan şarabı yudum yudum içmenin hakaret sayıldığı bu ülkede, fondip yapıp içkinin bitmesi şart, Unutmayın!

Güney Kore‘de en büyük kişi masaya oturmadan ve yemeğe başlamadan yemeğe başlanılması saygısızlık kabul ediliyor. Şili‘de ise, ne yerseniz yiyin çatal bıçakla yiyin. Aksi halde kabalık yaptığınız düşünülüyor. İtalya‘dasınız ve makarnanızın ya da pizzanızın üzerine ilave peynir istiyorsunuz. Onca emekle yemeğinizi hazırlayan şefe hakaret etmiş olmak istemezsiniz değil mi? Yapmayın bunu!

Hindistan’da sol elinizle yemek yemeğe kalkışmayın sakın. Sol elin kirli işler için kullanıldığını düşüne bir topumda yemek yemek gibi kutsal bir aktivitenin sağ elle icra edilmesi beklenir

Fransa… Yemeğiniz tabağınızda kaldı ve boşsa gitsin istemiyorsunuz. Hadi bakalım, kalan porsiyonu paket yaptırmayı deneyin. Bu, yemeği beğenmediğiniz anlamına geliyor ve pek tabii ki hoş karşılanmıyor. Dünyanın güzel ülkelerinin güzel yemeklerinin yanında ilginç yeme adapları ile ilgili de bilgi vermiş olduğumuza göre bu haftalık da bize ayrılan sürenin sonuna gelmiş bulunuyoruz.

Umarım dünyanın birçok yerini gezme fırsatınız olur ve hayatın eğlenceli yönlerini yemek yerken keşfedebilir halde bulursunuz kendinizi…

Sevgiler

Arsal Şen