Türkiye’de 600.000’e yakın kişi Alzheimer. Hastalık beyindeki hücrelerin ölmesiyle birlikte, unutkanlık, konuşmada zorluk, bedensel hareketlerin yavaşlaması gibi belirtilerle ortaya çıkıyor.
Ülkemizde 1000.000’dan fazla demans (bunama), hastası var. Bu kişilerin potansiyel birer Alzheimer hastası olduğu ve Alzheimer’ın yalnızca kişiyi değil, çevresindekileri de derinden etkileyen bir hastalık olduğu düşünüldüğünde bu hastalıktan etkilenen kişi sayısı çarpıcı rakamlara ulaşıyor.
Alzheimer Nedir?
Alzheimer hastalığının en yaygın sebebi, zihinsel ve sosyal yeteneklerin kademeli olarak kaybına yol açan bir tür beyin rahatsızlığı olan demans. Beyin hücreleri bozularak ölmeye başlıyor, bu da hafızada ve zihinsel aktivitelerde belirgin bir azalmaya yol açıyor. Hastalığa neden olan net bir şey yok. Ancak yapılan araştırmalar bazı etkenlerin hastalığı tetiklediğini ya da risk seviyesini artırdığını gösteriyor.
Riski artıran faktörler neler?
- 65 yaş ve üzeri kişilerde görülme oranı daha yüksek
- Ailenin hastalık geçmişinde Alzheimer olan biri varsa, bu kişiyle kan bağı bulunan kişilerde görülme ihtimali yüksek
- Alüminyum, bakır, demir, gümüş, çinko, civa gibi metallere maruz kalmak
Belirtileri neler?
Alzheimer hastalığında fark edilen ilk belirtiler; kişide unutkanlık ve hafif şaşkınlık halini çok sık yaşamaya başlaması. Kişi, basit tanımlamaları yaparken bile zorlanabilir ya da nerede olduğunu unutabilir. Ancak zaman geçtikçe hastalık, kişiyi git gide anılarından ve yaşadığı andan koparır. Hasta, en güncel anılarından başlayarak tüm geçmişini unutmaya başlar. Belirtilerin şiddeti ve yoğunluğu kişiden kişiye farklılık gösteriyor.
- Hafıza kaybı ve unutkanlık,
- Günlük işleri yapamama,
- Konuşma ve yazmada güçlük,
- Zaman ve mekan kavramını yitirme,
- İçe kapanma,
- Sinirlilik,
- Kişisel hijyene dikkat etmeme gibi semptomlar
Korunmak mümkün mü?
Araştırmalar göre, antioksidan özellik gösteren Vitamin E ve C kullanımı yaşlılarda Alzheimer hastalığı riskini azalttığı, diyete ilave Vitamin C, E, beta koreten ilave edilmesinin algılama fonksiyonları üzerine olumlu etkisi olduğu belirlenmiş. Ayrıca fizik egzersizlerin beyin sağlığını olumlu etkilediğinden daha hareketli bir yaşam tavsiye ediliyor. Eğitim düzeyi yüksek bireylerde demans riskinin daha düşük olduğu saptanmış. Okumak, bulmaca çözme ve oyun oynamanın beyni olumlu yönde uyardığı düşünülüyor.
Nasıl Tedavi Edilir?
Alzheimer için kesin bir tedavi yöntemi yok ancak hastalığın ilerleyişini yavaşlatacak belli ilaçlar ve yöntemler mevcut. Tedavisine başlanabilmesi için öncelikle kişide gerçekten Alzheimer olup olmadığı kesin olarak tespit edilmesi şart. Her unutkanlık yaşayan Alzheimer hastası olamayacağı için uygulanacak testler ile kesin tanı koyulmalı. Fiziksel ve nörolojik olarak gerçekleştirilen bu testlerde kişinin,
- Reflekslerine
- Kasların yapısı ve gücüne
- Sandalyeden kalkıp odada yürüyebilme yetisine
- Görüş ve işitme kabiliyetine
- Vücut koordinasyonuna
- Dengesine bakılarak bir sonuca varılır.
- Ayrıca kan testleriyle kişinin hafıza kayıplarının altındaki sebep kesin olarak belirlenerek tedavi için adımlar atılır.
- İlaçla tedavi
Günümüzde Alzheimer tedavisi için kullanılan ilaçlar, hafıza kaybı ve zihinsel aktivitelerin yavaşlaması gibi belirtilerin ilerleyişini geciktiriyor. Bu ilaçlar hastalığın ilerleyişini durduramasa bile yavaşlatarak hastanın normal yaşantısını bir süre daha devam ettirebilmesine olanak sağlıyor.
- Güvenli ve destekleyici ortam
Alzheimer hastalarının unutkanlık hali, onların günlük yaşantısını etkilediğinden giderek içe kapanık bir hale geliyorlar. Bu durum, onlar için günlük rutinler hazırlayarak ve yoğun zihinsel aktivite gerektiren işlerden uzak tutarak önlenebilir. Özellikle sinirlilik hallerinde aynı şekilde karşılık vermemek, güvensizlik durumlarında alınganlık göstermemek hastanın bulunduğu ortamda rahat hissetmesini sağlar.
- Günlük egzersizler
Alzheimer hastaları için günlük yürüyüşler ya da bedenlerini fazla zorlamayacak hareketler yapmasına teşvik etmek, eklem ve kas yapılarının güçlü kalmasını sağlar. Uyku düzeni de yerine gelir.
4. Dengeli beslenme
Hastalığın özellikle ileri safhalarında hastalar yemek yemeyi unutabilir ya da düzgün ve sağlıklı bir öğün hazırlamak onlara zor gelebilir. Yeterli seviyede protein alamayan hastalarda hastalık süreci hızlanır. Bu yüzden dengeli beslenme çok önemlidir ayrıca, uyku kaçıran, kafein barındıran içecekler hastaya verilmemeli.
