“Menopozdan sonra idrar yolu enfeksiyonlarının özellikle daha sık görüldüğüne dikkat çeken Prof. Dr. Tufan Tarcan, “Burada östrojen hormonunun eksikliğinin önemli bir rol oynadığını biliyoruz. Yine menopozla birlikte östrojen eksikliğine bağlı olarak vajen ve üretra (dış idrar yolu) bölgesinde kuruluk, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken yanma ve sık işeme gibi sistit benzeri rahatsız edici semptomları daha sık görüyoruz. Dolayısıyla menopozla idrar kaçırmadan çok bu tür ürolojik durumlar arasında bir ilişki var” dedi.”
Menopozdan sonra idrar kaçırma görülme sıklığı artıyor. Ancak bu durum yaşlanmaya mı yoksa hormonal değişikliğe mi bağlı bilinmiyor. Özetle yaş almakla birlikte idrar kaçırmanın ihtimali kadınlarda da erkeklerde de artıyor. Ancak östrojen hormonu vücutta azaldığı zaman bunun idrar kaçırma üzerine nasıl bir etkisi oluyor; bunu bilmiyoruz.
Sistemik Östrojen replasman tedavisi stres idrar kaçırma ihtimalini artırıyor
Menopoz sonrası, sistemik olarak verilen östrojen hormonu, stres idrar kaçırma ihtimalini artırıyor. Eksilen hormon verildiğinde stres tipte idrar kaçıran hasta daha çok idrar kaçırıyor. Buna karşın vajinal yolla lokal uygulanan östrojen tedavilerinde böyle bir etki görülmüyor; vajinal östrojen vajinal kuruluk, vajinal ağrı, üretral ağrı, ilişki sırasında ağrı ve yanma gibi şikayetleri azaltıyor. Dolayısıyla klinikte biz vajinal kuruluk ve vajinal kuruluğa bağlı semptomlar gördüğümüz hastalarda lokal östrojen tedavilerini öneriyoruz. Bu hasta grubunda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarının kontrol altına alınmasında da yine lokal östrojen tedavisinin yeri var.
Kadınlarda idrar kaçırmanın bağımsız risk faktörlerini; yaşlanma, fazla kilo, çocuk doğurma ve hamilelik şeklinde sıralayabiliriz. Yaşlılardan gençlere, çocuk doğurmuşlardan çocuk doğurmayanlara, hamilelerden hamile olmayanlara, obez olanlarda ise kilosu normal olanlara göre idrar kaçırma oranı daha fazla görülüyor. Ancak menopozla idrar kaçırma arasında net bir ilişki yok.
Menopozla başka üriner semptomlar arasında net bir ilişki vardır. Menopozdan sonra idrar yolu enfeksiyonlarını özellikle daha sık görüyoruz. Burada östrojen hormonunun eksikliğinin önemli bir rol oynadığını biliyoruz. Yine menopozla birlikte vajen ve üretra bölgesinde rahatsız edici semptomları örneğin ağrı, yanma, cinsel ilişki sırasında ağrı, idrar yaparken yanma, sistit benzeri semptomlarla daha sık karşılaşıyoruz. Dolayısıyla menopozla bu ürolojik durumlar arasında bir ilişki var.
İdrar kaçırma tedavisinde asıl altta yatan sebebe göre tedavi yapılmalı
İdrar kaçıran bir hastada eğer lokal vajinal atrofi bulguları varsa, o zaman idrar kaçırma tedavisine lokal östrojen tedavisi eklenebiliyor. Ancak bu hiçbir zaman tek başına idrar kaçırma tedavisine yeterli olacaktır anlamına gelmemelidir. Sadece yardımcı tedavi ya da tamamlayıcı tedavi olarak düşünülmelidir. İdrar kaçırma tedavisinde asıl altta yatan sebebe göre fiziksel, medikal ya da cerrahi tedavi yapılmalıdır. Bunun yanında vajinal atrofi bulguları klinik semptomlarda özellikle varsa lokal östrojen tedavisi de menopoz sonrası kadınlarda idrar kaçırma tedavisine eklenmelidir. Sistemik tedavilerde daha kötü sonuçlar doğurabilir. Stres tipi idrar kaçırmada tamamlayıcı tedavi ve yardımcı tedavi olarak lokal östrojen tedavisi semptomatik hastalarda uygulanmalı.
Menopoz sonrası hastalarda kilo almaya ve depresyona yatkınlık görüyoruz. Kilo alma idrar kaçırmayı artıran bir durum, buna dikkat etmek lazım. Sigara, alkol, çay ve kahve tüketimi menopozun risklerini artırıyor her bakımdan. Özellikle aşırı aktif mesane semptomları olan hanımlarda çay ve kahve tüketiminin azaltılması çok önemli.
Aslında menopoz ile idrar kaçırma arasındaki ilişki net olarak saptanmış değil. Ancak menopoz sonrası idrar kaçırma görülme sıklığında artış izleniyor ama bu hasta yaşlandığı için mi yoksa östrojen hormonu eksildiği için mi ortaya çıkıyor tam olarak bilinmiyor. Sistemik olarak östrojeni menopoz sonrası kadınlara verdiğiniz zaman stres idrar kaçırma şiddeti ve görülme sıklığı ilginç olarak artıyor.
Fayda beklerken tam tersi zarar ortaya çıkıyor. Halbuki östrojeni lokal olarak sadece vajen içine uyguladığımız zaman böyle bir zararlı etki ortaya çıkmıyor. Tam tersi vajinal kuruluğu olan ya da vajinal kuruluğa bağlı idrar yollarında hassasiyet yaşayan ya da sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kadınlarda lokal yani vajinal uygulanan östrojen tedavisi faydalı oluyor. İdrar kaçırmayı sadece östrojen tedavisi ile kesinlikle geçirmek mümkün değil bunu da üzerine vurgulayarak belirtelim.
