Türkiye’de 600.000’e yakın kişi Alzheimer. Hastalık beyindeki hücrelerin ölmesiyle birlikte, unutkanlık, konuşmada zorluk, bedensel hareketlerin yavaşlaması gibi belirtilerle ortaya çıkıyor.

Ülkemizde 1000.000’dan fazla demans (bunama), hastası var. Bu kişilerin potansiyel birer Alzheimer hastası olduğu ve Alzheimer’ın yalnızca kişiyi değil, çevresindekileri de derinden etkileyen bir hastalık olduğu düşünüldüğünde bu hastalıktan etkilenen kişi sayısı çarpıcı rakamlara ulaşıyor.

Alzheimer Nedir?

Alzheimer hastalığının en yaygın sebebi, zihinsel ve sosyal yeteneklerin kademeli olarak kaybına yol açan bir tür beyin rahatsızlığı olan demans. Beyin hücreleri bozularak ölmeye başlıyor, bu da hafızada ve zihinsel aktivitelerde belirgin bir azalmaya yol açıyor. Hastalığa neden olan net bir şey yok.  Ancak yapılan araştırmalar bazı etkenlerin hastalığı tetiklediğini ya da risk seviyesini artırdığını gösteriyor.

Riski artıran faktörler neler?

• 65 yaş ve üzeri kişilerde görülme oranı daha yüksek
• Ailenin hastalık geçmişinde Alzheimer olan biri varsa, bu kişiyle kan bağı bulunan kişilerde görülme ihtimali yüksek
• Alüminyum, bakır, demir, gümüş, çinko, civa gibi metallere maruz kalmak

Belirtileri neler?

Alzheimer hastalığında fark edilen ilk belirtiler; kişide unutkanlık ve hafif şaşkınlık halini çok sık yaşamaya başlaması. Kişi, basit tanımlamaları yaparken bile zorlanabilir ya da nerede olduğunu unutabilir. Ancak zaman geçtikçe hastalık, kişiyi git gide anılarından ve yaşadığı andan koparır. Hasta, en güncel anılarından başlayarak tüm geçmişini unutmaya başlar. Belirtilerin şiddeti ve yoğunluğu kişiden kişiye farklılık gösteriyor.

• Hafıza kaybı ve unutkanlık,
• Günlük işleri yapamama,
• Konuşma ve yazmada güçlük,
• Zaman ve mekan kavramını yitirme,
• İçe kapanma,
• Sinirlilik,
• Kişisel hijyene dikkat etmeme gibi semptomlar

Korunmak mümkün mü?

Araştırmalar göre, antioksidan özellik gösteren Vitamin E ve C kullanımı yaşlılarda Alzheimer hastalığı riskini azalttığı, diyete ilave Vitamin C, E, beta koreten ilave edilmesinin algılama fonksiyonları üzerine olumlu etkisi olduğu belirlenmiş. Ayrıca fizik egzersizlerin beyin sağlığını olumlu etkilediğinden daha hareketli bir yaşam tavsiye ediliyor.  Eğitim düzeyi yüksek bireylerde demans riskinin daha düşük olduğu saptanmış. Okumak, bulmaca çözme ve oyun oynamanın beyni olumlu yönde uyardığı düşünülüyor.

Nasıl Tedavi Edilir?

Alzheimer için kesin bir tedavi yöntemi yok ancak hastalığın ilerleyişini yavaşlatacak belli ilaçlar ve yöntemler mevcut. Tedavisine başlanabilmesi için öncelikle kişide gerçekten Alzheimer olup olmadığı kesin olarak tespit edilmesi şart. Her unutkanlık yaşayan Alzheimer hastası olamayacağı için uygulanacak testler ile kesin tanı koyulmalı. Fiziksel ve nörolojik olarak gerçekleştirilen bu testlerde kişinin,

• Reflekslerine
• Kasların yapısı ve gücüne
• Sandalyeden kalkıp odada yürüyebilme yetisine
• Görüş ve işitme kabiliyetine
• Vücut koordinasyonuna
• Dengesine bakılarak bir sonuca varılır.
• Ayrıca kan testleriyle kişinin hafıza kayıplarının altındaki sebep kesin olarak belirlenerek tedavi için adımlar atılır.

1. İlaçla tedavi

Günümüzde Alzheimer tedavisi için kullanılan ilaçlar, hafıza kaybı ve zihinsel aktivitelerin yavaşlaması gibi belirtilerin ilerleyişini geciktiriyor. Bu ilaçlar hastalığın ilerleyişini durduramasa bile yavaşlatarak hastanın normal yaşantısını bir süre daha devam ettirebilmesine olanak sağlıyor.

2. Güvenli ve destekleyici ortam

Alzheimer hastalarının unutkanlık hali, onların günlük yaşantısını etkilediğinden giderek içe kapanık bir hale geliyorlar. Bu durum, onlar için günlük rutinler hazırlayarak ve yoğun zihinsel aktivite gerektiren işlerden uzak tutarak önlenebilir. Özellikle sinirlilik hallerinde aynı şekilde karşılık vermemek, güvensizlik durumlarında alınganlık göstermemek hastanın bulunduğu ortamda rahat hissetmesini sağlar.

3. Günlük egzersizler

Alzheimer hastaları için günlük yürüyüşler ya da bedenlerini fazla zorlamayacak hareketler yapmasına teşvik etmek, eklem ve kas yapılarının güçlü kalmasını sağlar. Uyku düzeni de yerine gelir.

4. Dengeli beslenme

Hastalığın özellikle ileri safhalarında hastalar yemek yemeyi unutabilir ya da düzgün ve sağlıklı bir öğün hazırlamak onlara zor gelebilir. Yeterli seviyede protein alamayan hastalarda hastalık süreci hızlanır. Bu yüzden dengeli beslenme çok önemlidir ayrıca, uyku kaçıran, kafein barındıran içecekler hastaya verilmemeli.

İçinizde bir duygu var. Nereye baksanız nereye gitseniz yanında. Anne olmak istiyorsunuz, artık hazırsınız. Doğal yollarla gebe kalma şansınızı artırmak için yapabileceğiniz küçük ama önemli şeyler var. Özellikle 30-35’li yaşları aştıysanız, doğurganlık oranı bu yaşlardan sonra azalıyor ve yumurta kalitesi düşüyor. Peki neler yapabilirsiniz?

Sağlıklı beslenin

Üreme potansiyelini maksimum seviyeye çıkarmak için sağlıklı beslenmek şart.  Folik asit deposu yeşil yapraklı sebzeler, demir içeren kırmızı et, omega 3 içeren balık ve ceviz, kalsiyum içeren yoğurt, çinkodan zengin kuşkonmaz ve lifli besinler doğurganlığı besliyor. İşlenmiş gıdalardan, alkol ve kafeinden uzak durmak gerekiyor. Ayrıca bir uzmana giderek vitamin ve mineral ölçümlerinizi yaptırabilirsiniz, bir desteğe ihtiyacınız olabilir.

Hafif egzersiz

Yüzmek, temiz havada yürüyüş yapmak, yoga gibi vücudu zorlamayan ama esneten ve zindelik katan egzersizler size en iyi geleceklerden. Bir an önce hayatınıza katın. Zaten yapıyorum diyorsanız, şanslısınız devam edin.

Olumlu düşünün

Araştırmalar stresin, yumurtlama ve döllenme süreçlerini olumsuz etkilediğini ortaya koyuyor. Sürekli hamile kalıp kalmadığınızı merak ederek yaşamak, bedeninize olumsuz sinyaller verebilir.

Sigarayı bırakın

Sigaranın doğurganlığa zarar verdiğine ilişkin 20’den fazla tıbbi çalışma mevcut. Sigara dumanında bulunan toksik elementler yumurtanın şekline, yumurtlama ve döllenme süreçlerine zarar veriyor. Araştırmalara göre sigara içenlerin hamile kalma ihtimali, içmeyenlere göre yüzde 40 daha az. Aynı zamanda düşük yapma riskleri de daha fazla. Sigarayı bıraktıktan üç ay sonra döllenme sürecinin normale döndüğü söyleniyor, aklınızda olsun.

Sevişmenin keyfine varın

Bir an önce anne olmak istediğinizden bir görev haline getirmekten kaçınmak en güzeli. Bu şekilde partnerinizi ve kendinizi her gün ya da günaşırı sevişmeye zorlarsanız stres ve kaygı düzeyinizi artırarak vücuttaki hormon dengesini bozarsanız. Onun yerine birbirinize dokunmanın ve birlikteliğinizin keyfine varın, her fırsatı değerlendirin. Haftada 2-4 arası sevişmek doktorlara göre en ideali.

İlaç takviyesi için doktorunuzla görüşün

Son zamanlarda yumurtlama sürecinde kullanılacak özel takviye ürünler geliştirildi. Bunları kullanmanız gerekir mi, bilemeyiz. Mutlaka doğum hastalıkları uzman doktoru ile bu konuyu detaylıca görüşün.

Vücut kitle endeksinizi ölçtürün

Kadınların doğurganlığında vücut ağırlığı çok önemli. Vücut – kitle indeksinin 20 – 25 arasında olması doğurganlık için ideal. Aşırı zayıf olmak ya da kilolu olmak yumurtlamayı olumsuz etkiliyor, dikkatinize.

Hayata güvenin, sabırlı olun

Tüm bu beslenme ve hayat tarzınızdaki değişiklikleri uyguladıktan sonra hamile kalmak için acele etmeyin. Her sağlıklı kadın ayda sadece bir gün yumurtlar ve sağlıklı çiftler için aylık hamile kalma oranı %20 civarındadır. Hayatınızdaki bu değişiklikler 3 – 4 ay içinde etkilerini göstermeye başlayacaktır.

Şimdiden tebrik ederiz. Bebeğiniz sağlıkla mutlulukla büyüsün.

Sonbahar geldi, bir senenin daha sonuna hızla yaklaşıyoruz. Güneşin azalan enerjisi ve yazın bitmesinin verdiği üzüntü sizi biraz eve hapsetmiş olabilir. İş yerindeki yoğunluk, evdeki işler, çocukların okul hazırlığı derken ihtiyacınız olan şey belki de biraz adrenalindir, diye düşündük. Ama konunun içine girince kafamız karıştı. Zaman her şeyi çözer, seneye yeniden yaz gelir gevşeriz, öyle değil mi? Bu kadar yorgunluğa heyecana strese değer mi? demeye başladık.

Adrenalin Nedir?

C₉H₁₃NO₃ ,diğer adıyla Adrenalin, böbrek üstü bezlerinin iç kısımları tarafından salgılanan bir hormon. Doğada bu hormonun görevi, organizmayı acil harekete hazırlamak. Heyecan tehlike öfke ve korku hissettiğimizde adrenalin salgılanması artıp ve kan damarlarını genişletiyor. Sonrasında biz de kendimizi sokağa atmaya karar veriyoruz. Kılıçlarımızı kuşanıp ejderhalarla savaşıyoruz. Aletli pilatese başlıyoruz ya da kışlıkları çıkarma cesaretini gösterip tüm dolaplardaki eşyaları elden geçiyoruz. Spor yaptığımız zaman iyi hissetmemizi sağlayan bu hormon; hoşlandığımız biriyle karşılaşınca midemizde kelebekler uçmasına ve her günkü tehlikelere karşı tetikte olmamızı sağlıyor. Yani hayatımızda olmazsa olmazlardan.

Ne İşe Yarar?

Bazı insanlar hayatlarındaki tek düzelikten kurtulmak için adrenaline ihtiyaç duyar. Bu da hayatı ya dolu dolu yaşamamıza ya da boşluğu doldurmak için sık sık kendimizi riske atmamıza yol açar. Yeteri kadar adrenalin, hayatta kalmak ve başkalarının hayatta kalmasına yardım etmek için bize güç verir. Yanı başınızda duran birinin düşeceğini anladığınızda çok hızlı bir hareketle, eliniz kolunuz dolu bile olsa, bir anda onu yakalarsınız. Böyle anlarda dikkatimizi artar, çevredeki sesler azalır, göz bebekleri büyür, kalp atış hızı artar, kaslara kan pompalanır. Adrenalin kasları harekete geçirip, sizi bir kahramana dönüştürür.

Adrenalinin Karanlık Yanı

Fazla adrenalin ciddi yan etkilere sahip. Adrenalin patlamasını ister ani tehlike karşısında, ister direksiyon sınavında, ister yamaç paraşütü atlayışı sırasında yaşayalım, vücut bu aşırı güç patlamasını uzun süre taşıyamayacağından, pompalanan kimyasalların temizlenmesi süreci aşırı bir yorgunluk hissi yaratıyor. Eğer önümüzde duran meseleyi çözemezsek de anksiyete ve kronik stres de yaşayabiliyoruz.

Adrenalin hayatta kalma içgüdüsünü ateşlerken aynı zamanda bağımlı davranışlara eğilimli olmamıza yol açar. Çok fazla spor yapmak, aşırı hız yapmak, yüksekten atlamak gibi ekstrem aktiviteler ile o anın siz de yarattığı duyguya bağımlı hale gelebilirsiniz. Bu bağımlılık hali zaman içinde başka şeylerden keyif almamanıza neden olur. Vücutta salgılanan adrenalin zamanla bedeni yorar. Aslında rutinden kaçarken bir başka kısır döngüye girmiş olursunuz. Bugünler de süren bir tartışma var, neler spor sayılıyor neler sayılmıyor? Kimi içinde yeterince adrenalin olmadığını savunup satrancı elemek istiyor, kimiyse yamaçla atlamanın sağlığa ne faydası olabilir ki bu spor değil diyor. Kısaca, spor otoritelerinin de kafası bu konuda pek karışık. En güzeli tadımızı tuzumuzu kaçırmadan yüzümüzü güldüren kalbimizi artıran ama hayatımızı riske atmayan şeyleri daha çok gündelik yaşama katmak.